Wat?

Sinds de jaren ’60 is het landschap rondom ons ingrijpend veranderd. Transport en mobiliteit, verstedelijking en andere economische ontwikkelingen hebben een grote impact gehad op het traditionele landschap, met een verlies aan landschappelijke diversiteit, identiteit en betekenis van plaatsen als gevolg. Toch zijn er hier en daar nog traditionele landschapskenmerken afleesbaar en fraaie landschappen te bewonderen. Groen erfgoed is dan zelden veraf.

De intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst (IOED) Polderrand omvat de gemeenten Oudenburg, Gistel, Ichtegem, Koekelare en Kortemark. Omdat de IOED vond dat hij nog te weinig aandacht had besteed aan de historische landschapsontwikkeling besloot hij in 2019 om een inventaris van het groen erfgoed te laten opmaken.

 

Rol WVI

De opdracht werd toevertrouwd aan WVI. De voorbije jaren hebben we immers heel wat ervaring en expertise opgebouwd met historisch-ecologisch onderzoek.

 

Over het project

In dit project legden we ook verbanden met de cultuurhistorische betekenis van het geïnventariseerde groene erfgoed. De standplaats van bomen, hagen en houtkanten en de manier waarop ze werden onderhouden en beheerd kunnen ons immers veel vertellen over hun gebruiksgeschiedenis en de betekenis die vroegere generaties eraan hebben gehecht. De inventaris leverde een databank op van zowat 300 objecten die uitgebreid werden beschreven – knotbomen, hagen, bomenrijen, relicten van boomgaarden, houtkanten enz. Voor elk object werd ook onderzocht hoe oud de standplaats is. Dat deden we aan de hand van historische topografische kaarten, waarvan de Ferrariskaart uit 1775 de oudste is.

Met die inventaris kunnen gemeenten aan de slag om het groene erfgoed te behouden en te beheren, maar ook om het te herwaarderen en te ontsluiten en om met kennis van zaken werk te maken van landschapsherstel. De meest waardevolle objecten kunnen eventueel worden beschermd op grond van het erfgoeddecreet, maar ook op grond van natuurbehoudsmaatregelen zoals het verbod op vegetatiewijziging: kleine landschapselementen kunnen dan niet zonder vergunning worden verwijderd. Via de omgevingsvergunning kan ook de gemeente verordenend optreden.

Los van zulke beschermingsmaatregelen reikt de inventaris genoeg andere mogelijkheden aan om het groene erfgoed uit de verf te laten komen. Zo denkt de IOED Polderrand nog na over de uitgave van een fraai en publieksvriendelijk boek. Ook voor de toeristische en culturele dienst van de betrokken gemeenten biedt de inventaris opportuniteiten: ze kunnen bijvoorbeeld wandelroutes uitstippelen met het groene erfgoed als blikvanger, of samenwerkingen opzetten met lokale land- en tuinbouwbedrijven.