Begraafplaatsen als toekomstige groene ruimte

Een traditionele begraafplaats omvormen tot een groene begraafplaats heeft heel wat voordelen: een hogere belevingswaarde voor bezoekers, eenvoudiger en mogelijks ook goedkoper pesticidenvrij beheer, meer biodiversiteit en extra ruimte voor water. Combineer dit met erfgoed, dan creëer je een multidisciplinair project om trots op te zijn.

Bovendien kan je er ook een digitaal begraafplaatsenloket aan koppelen. Met slechts een paar klikken krijgen bezoekers toegang tot informatie over de overledene: naam, geboortedatum, overlijdensdatum en locatie van het graf. Dit maakt het niet alleen makkelijker om specifieke informatie te vinden, maar versterkt ook de beleving en toegankelijkheid van de site.

Mogelijkheden voor elke begraafplaats

Voor elke begraafplaats zijn er mogelijkheden, van kleine ingrepen tot ambitieuze totaalprojecten. Hoe breder je het project opzet, hoe meer ambities je kan integreren. Geef je bovendien invulling aan de engagementen uit het Lokaal Energie- en Klimaatpact - ontharden, extra bomen, extra hagen en/of regenwater infiltreren, bufferen of gebruiken - dan kan je vanuit deze hoek een financieel duwtje in de rug ontvangen. Combineer deze plannen met mogelijkheden vanuit erfgoed en krijg zo een hoger budget voor het project.

Inspiratie uit Beernem

De aanpak in Beernem is een voorbeeld van hoe visie, samenwerking en communicatie kunnen leiden tot succes. Hier werkten verschillende diensten samen – cultuur, erfgoed, burgerzaken en groendienst – om een toekomstvisie te ontwikkelen voor alle begraafplaatsen. Deskundigen werden onder de arm genomen, met voor erfgoed Anne-Mie Havermans en voor landschapsarchitectuur het ontwerpbureau Omgeving en Andy Malengier Landschapsarchitecten, maar ook de lokale Heemkring speelde een belangrijke rol. Zij beschikken over veel informatie en fotomateriaal. Kerkhoven zijn immers niet altijd de verharde zones geweest zoals we ze nu vaak kennen, maar waren voor de jaren ’50 hoven of tuinen. 

Zo heeft Beernem de begraafplaats van Oedelem getransformeerd: het rode grind maakte plaats voor groen en aangepaste beplanting. Door een recreatief pad te integreren werd de verbinding met het centrum versterkt waarbij de gemeente kon rekenen op extra subsidies. De site is nu een rustgevende, waardevolle plek waar erfgoed en beleving samenkomen.

Communicatie als cruciale sleutel

Wanneer je werkt rond begraafplaatsen, spreek je niet alleen over ruimtelijke herinrichting, maar raak je ook aan emoties en herinneringen. Het raakt mensen vaak persoonlijk. Zo werd in Beernem sterk ingezet op communicatie met rondleidingen, bordjes bij de begraafplaatsen, online updates en zelfs meter-/peterschap van graftekens, … Door goed uit te leggen waarom bepaalde keuzes worden gemaakt, creëer je draagvlak en enthousiasme. Elke begraafplaats in Beernem heeft eigen elementen in het communicatieverhaal, wat zin doet krijgen in verder ontdekken.   

Aan de slag met WVI

Zie jij ook kansen voor de begraafplaatsen in jouw gemeente? WVI helpt je graag op weg! 

Neem contact met onze experts:

• Voor natuur: Arnout Zwaenepoel via a.zwaenepoel [at] wvi.be (a[dot]zwaenepoel[at]wvi[dot]be) 
• Voor GIS: Bart Boute via b.boute [at] wvi.be (b[dot]boute[at]wvi[dot]be) 

Verneem je graag meer over de aanpak in Beernem, neem dan contact op met de dienst cultuur en erfgoed via cultuurdienst [at] beernem.be (cultuurdienst[at]beernem[dot]be) of 050 79 99 00.