Uitgewerkt project ingepast in een gebiedsvisie

Projecten die klaar zijn voor uitvoering en passen in een regionale gebiedsvisie komen makkelijker in aanmerking voor subsidie. Een voorbeeld is het Speelbos in Wielsbeke, dat WVI naar voren schoof binnen de Lokale Gebiedsdeal Droogte voor de Leievallei. Investeren in gebiedsvisies én kwaliteitsvolle inrichtingsplannen loont dus.

Vlaanderen is erg gevoelig voor waterschaarste en droogte. Dat komt onder meer door de verstedelijking, de hoge verhardingsgraad en het actief draineren van cultuurgronden en laaggelegen gebieden. Via de zogenoemde Blue Deal investeert de Vlaamse regering daarom in maatregelen om de waterschaarste aan te pakken en gebieden klimaatrobuust te maken.

UITVOERINGSGERICHTE SUBSIDIEOPROEP

Via een oproep selecteerde de Vlaamse overheid lokale gebiedscoalities met een haalbare ambitie en capaciteit om niet-evidente, complexe projecten te realiseren die de droogte aanpakken. Die projecten moeten bovendien passen in een duidelijke ruimtelijke strategie. Subsidies moeten lokale samenwerkingsverbanden in staat stellen om het watersysteem te versterken door te investeren in een actieprogramma van lokale hefboomprojecten: waterinfiltratie, natte natuur, ontharding, afwateringsstops enz. De subsidieoproep was dus zeer uitvoeringsgericht. Hij wilde projecten versneld laten uitvoeren en ondersteunt zo de daadkracht van lokale overheden die ruimtelijke doelstellingen op het terrein willen waarmaken. De oproep Lokale Gebiedsdeals Droogte werd dan ook gezien als een testcase voor ‘gebiedsfondsen’, de financiering van lokale hefboomprojecten op basis van gebiedsvisies – geïntegreerde ruimtelijke programma’s die aansluiten bij gebiedseigen kenmerken en uitdagingen.

GEÏNTEGREERDE GEBIEDSVISIE

Een van de zeven Lokale Gebiedsdeals die de Vlaamse regering wil financieren, gaat over de geïntegreerde aanpak van de Leievallei tussen Wervik en Deinze. Daarvoor sloegen de 3 intercommunales Leiedal, WVI en Veneco de handen in elkaar. Als overkoepelende strategie zetten de partners in op een drainagestop: ze willen samen het afstromen van water richting de Leie terugdringen. Technische oplossingen om de waterafvoer te vertragen combineren ze met ruimtelijke invullingen die plaats bieden voor natuur, recreatie, ontharding, vernatting enz. Begin december keurde de Vlaamse regering 4 deelprojecten binnen die Lokale Gebiedsdeal voor de Leievallei goed. Ze krijgen daarvoor een gezamenlijke subsidie van 1 miljoen euro. Het project dat WVI naar voren schoof is de inrichting van een multifunctioneel speelbos met ruimte voor water in Sint-Baafs-Vijve (Wielsbeke). Om dat uit te voeren, verleent de overheid een subsidie van 225.000 euro.

INRICHTINGSPLAN WAS KLAAR

De inrichting van een speelbos aan de Leie staat al langer op de agenda van Wielsbeke. Het gemeentebestuur had het project in 2020 ingediend binnen de Oproep WinVorm. Met dat initiatief gaat WVI, samen met de Provincie West-Vlaanderen, Leiedal en de Vlaamse Bouwmeester, op zoek naar kwaliteitsvolle ontwerpers voor opdrachten van West-Vlaamse lokale besturen. Drie ontwerpteams maakten een inrichtingsplan voor het speelbos. WVI hielp bij de opmaak van de projectdefinitie, de jurering van de voorstellen en de aanstelling van Fallow + Plant & Houtgoed als ontwerper voor het masterplan en het inrichtingsplan. Samen met de gemeente Wielsbeke heeft WVI het ontwerp vervolgens vertaald, zodat het in aanmerking kwam voor de subsidieoproep binnen de Lokale Gebiedsdeal Droogte. Een goed voorbereid, kwaliteitsvol en doordacht plan bleek zo de ideale opstap naar een subsidieerbaar project voor realisatie op het terrein. Het aan te leggen speelbos in deelgemeente Sint-Baafs-Vijve sluit aan bij het Schoondalbos, het stadsrandbos van Wielsbeke en Waregem, en komt tegemoet aan het tekort aan openbaar groen in de regio. Het speelbos zal het dorp verweven met de Leievallei en onderdeel worden van een samenhangend groenblauw netwerk.

AMBITIES VOOR HET SPEELBOS

Wielsbeke wil een bestaande site – deels open ruimte, deels bebost – ontwikkelen tot een multifunctioneel en gelaagd speelbos, met het watersysteem als uitgangspunt. Het project biedt ruimte voor water, sport, spel en natuurontwikkeling. Het bergen en infiltreren van water gaat er hand in hand met het ontwikkelen van een kwaliteitsvol natuur- en speellandschap. Het project voorziet in een netwerk van paden die het dorp, het speelbos, de oude Leiemeander en het jaagpad langs de Leie met elkaar verknopen, een serreachtig multifunctioneel gebouw voor vergaderingen en de jeugdverenigingen, een mountainbikeparcours en een productief landschap met o.a. hooiland en volkstuintjes. Het speelbos verbindt grachten en poelen via sporadisch onderlopende zones naar zones die nat en dan weer droger zijn – een aaneenschakeling die bovendien voor veel extra bio - diversiteit zorgt. Hemelwater van bedrijfsgebouwen ten noorden van de site wordt opgevangen en afgeleid naar de wadi’s, waar het kan infiltreren. Het speelbos fungeert zo als een spons die de afwatering naar de Leie vermindert en vertraagt, en helpt zo de beoogde drainagestop in de Leievallei realiseren. Ook wordt regenwater afgeleid naar de zone voor volkstuintjes, het natuurgebied of als spelelement gebruikt in het speelbos. De Lokale Gebiedsdeals Droogte gingen officieel van start op 1 januari 2023. De deelprojecten moeten op 30 juni 2026 op het terrein uitgevoerd zijn.